کوانتاس، بزرگترین شرکت هواپیمایی استرالیا و شرکت هواپیمایی کی ال ام هلند تغییر مسیر هواپیماهای خود از آسمان ایران را در دستور کار قرار داده اند. پروازهای کوانتاس به لندن و برعکس از آسمان ایران می گذرد و این شرکت نگران امنیت این پروازها پس از بالا گرفتن تنش ها در منطقه است. سخنگوی شرکت کی ال ام هم تایید کرده که هواپیماهای متعلق به این شرکت دست کم از بخش هایی از ایران عبور نخواهند کرد.
پیش از این سازمان فدرال هوانوردی آمریکا به همه خطوط هواپیمایی آمریکایی دستور داده از آسمان ایران استفاده نکنند. سرنگونی پهپاد گلوبال هاوک آمریکا توسط سپاه پاسداران جمهوری اسلامی پس از حمله به 6 تانکر نفتی در منطقه، نگرانی ها را نسبت به امنیت پروازهایی که از آسمان ایران عبور می کنند، افزایش داده است.
سیدنی مورنینگ هرالد، در مورد تصمیم کوانتاس می نویسد، پروازهای کوانتاس به لندن و برعکس معمولا از آسمان ایران عبور می کند. البته مسیر جایگزین عراق در برخی پروازها مورد استفاده قرار می گیرد که احتمالا از این پس توجه بیشتری به آن معطوف خواهد شد. رویترز نیز در گزارشی به تغییر مسیر پروازهای کوانتاس اشاره کرده و می نویسد، این شرکت تصمیم گرفته هواپیماهای خود را از روی تنگه هرمز و خلیج فارس عبور ندهد.
طبق قوانین استرالیا، سازمان هوانوردی این کشور نمی تواند به خطوط هواپیمایی دیکته کند که از چه مسیری برای پرواز استفاده کنند و تصمیم گیری شرکت های هواپیمایی در این زمینه از طریق سیستم های مدیریت امنیت مخصوص به هر شرکت انجام می شود. البته همین سیستم ها که به شرکت های هواپیمایی استرالیایی مشاوره می دهند، معمولا در ارتباط نزدیک با سازمان هوانوردی فدرال آمریکا هستند.
تغییر مسیر از آسمان ایران به دلیل نگرانی های امنیتی، علاوه بر تخریب وجهه ایران ، یک منبع کسب درآمد برای ایران را از بین می برد. خبرگزاری فارس سال گذشته گزارش داده بود که درآمد ایران از پروازهای عبوری هواپیمایی قطر 51 میلیارد تومان بوده است. بحران در روابط قطر و عربستان سعودی موجب بسته شدن حریم هوایی عربستان و امارات به روی پروازهای قطری شد. در آن زمان ایران حریم هوایی خود را به روی پروزاهایی خط هوایی قطر باز گذاشت و درآمد خوبی به دست آورد.
هر پرواز عبوری از آسمان کشورها بر اساس میزان ماندگاری در آسمان و وزن هواپیما باید مبلغی را به عنوان عوارض پرداخت کند. طبق اعلام قبلی شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران، هزینه برای هر یک تن وزن هواپیما، چهار هزارم دلار در هر کیلومتر است؛ به این ترتیب با نرخ دلار 4 هزار و 200 تومانی، در ازای هر هزار کیلوگرم وزن هواپیما، شرکت فرودگاه‌ها از ایرلاین‌های خارجی 16.8 تومان برای هر کیلومتر در حریم هوایی ایران، پیش از ورود به آسمان کشور هزینه دریافت می‌کند.
آمار منتشر شده از سوی شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران در سال گذشته نشان می دهد، با وجود پیدایش رقبای جدید، تعداد پروازهای عبوری از آسمان ایران در سال 96 نسبت به سال قبل ۱۲ درصد رشد داشت و به ۴۲۶ هزار و ۶۸۴ سورتی (هر بار اعزام و بازگشت یک هواپیما) رسید. با توجه به این تعداد پرواز، درآمد ارزی ناشی از آن در زمانی که تحریم ها اغلب راه های کسب درآمد دولت را از بین برده، ارزشمند به نظر می رسد. به گزارش پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، عبور هواپیماها از آسمان ایران یکی از راه‌های کسب درآمد ارزی صنعت هوانوردی و شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران است.
اما اکنون این منبع درآمد به دلیل افزایش تنش ها در منطقه پس از سرنگونی یک پهپاد آمریکایی توسط سپاه در معرض تهدید قرار گرفته است. کارشناسان بر این باورند احتمال پیروی برخی کشورها از تصمیم سازمان فدرال هوانوردی آمریکا وجود دارد، زیرا اغلب آنها به اطلاعات این سازمان برای برآورد ریسک های امنیتی مراجعه می کنند. پیش از این خطوط هوایی قطر و امارات پروازهای مربوط به آمریکا را از مسیر ایران متوقف کرده بودند. خط هواپیمایی ژاپن نیز اقدام مشابهی انجام داده بود.
